Jij oude, jij vrije

Het is vandaag Zwedens nationale feestdag en de Zweden hebben duidelijk een goede connectie met boven: strakblauwe lucht en volop zonneschijn - heb je direct de Zweedse vlag in kleuren bij elkaar.  Het is een van de eerste echte zomerdagen.

Waarom het vandaag de Nationale Feestdag is? Ik vroeg het aan een echte Zweedse ;-) en die wist het volgende te vertellen: “Tot een decennium of twee geleden was Nationaldagen nog gewoon een werkdag en was zes juni alleen ‘Zweedse vlaggendag’, waarop iedereen de vlag uithing. Toen ze eind vorige eeuw Tweede Pinksterdag wilden inruilen voor iets nationalistischers, werd Vlaggetjesdag gepromoveerd. Maar waarom het überhaupt op zes juni valt, weet ik ook niet.”

Gelukkig bevond ik me op het moment van deze conversatie in Kulturen, Lunds grootste en enige openluchtmuseum en van mijn favoriete plekken in Lund. Vanwege de feestdag hoefden we geen toegang te betalen en onder een gezellige picknick met bovengenoemde Zweedse, haar twee kinderen en een Amerikaanse werden wij en nog een paar honderd bezoekers in een bijzin even bij bijgelicht in het hoe en waarom: “…omdat Gustav Vasa in 1523 tot koning van Zweden werd gekozen.”

Dat vonden wij allen een wat magere reden om er een Nationale Feestdag van te maken, maar met wat hulp van Wikipedia blijkt dat er toch wel iets meer op 6 juni is gebeurd, deels met ‘opzet’. Je moet de traditievorming soms een handje helpen, nietwaar? Zo werd in 1809 een grote staatshervorming doorgevoerd en vond er in 1857 een belangrijk koninklijk huwelijk plaats.

De traditie om het te vieren is, zoals gezegd, echter erg recent – pas in 2005 werd de dag een vrije dag. Dit leverde overigens protest op van sommige vakbonden: zes juni valt namelijk geregeld in het weekend, terwijl Pinkstermaandag altijd een vrije dag is…

Maar goed, hoe werd Nationaldagen verder gevierd? Wel, het museum verstrekte gratis blauw-gele vlaggetjes en een studentenkoor zong wat volksliedjes. Na een toespraakje dat volgens mij als inhoud had dat we verantwoordelijkheid voor elkaar moeten dragen en voor elkaar moeten zorgen (iemand niet mee eens?) kwam het officieelste moment: de Zweedse tweekleur werd gehesen en het volkslied werd aangeheven. Eenieder stond netjes op, zong vooral niet te enthousiast mee en ging toen gauw weer zitten. Echt patriottistisch zijn ze hier niet. Heel gezond.

Dan nog even over het Zweedse volkslied. Waar ik moeite heb uit te leggen waarom ‘Duitsland’ en ‘Spanje’ in ons volkslied voorkomen, verwijst de Zweedse tekst naar geen enkel land, slechts naar ‘het Noorden’. In de 19^e eeuw, toen de tekst geschreven werd, was ‘Scandinavisme’ (het ideaal van verregaande samenwerking of zelfs een fusie van Denemarken, Zweden en Noorwegen) een populair idee, dus het lied gaat eigenlijk niet eens over Zweden alleen.

Het is een ode aan Scandinavië en haar natuur, overgoten met een sterk-romantisch sausje. (Helaas was er weer iemand die er in het begin van de 20^e eeuw twee coupletten bij bedacht, over het ‘dienen van het vaderland’ en de onvermijdelijke melding van God. Die coupletten worden dan weer niet gezongen, gelukkig.)

Tot zover een geschiedenislesje van Wikipedia-niveau. Volgt hier het volkslied.

“Jij oude, jij vrije, bergrijke Noorden
Jij stille, jij vreugdevolle schoonheid.

Ik groet je, mooiste land op aarde,

Je zon, je hemel, je groene weides.

Je troont op herinneringen van glorieuze dagen,

toen je naam geeerd over de aarde vloog.

Ik weet wat je was en je blijft wat je bent.

Ja, ik wil leven en sterven in het Noorden.”

(Nou ja, dat is ook wel weer wat overdreven. "Ja, ik wil hier nog graag een jaartje wonen en studeren." Maar dat paste natuurlijk niet.)