De Kerk in Zweden - deel 1/?

Hoera, we hebben een nieuwe aartsbisschop! Nou ja, ‘we’ – de Zweedse Kerk en aangezien ik daar nog altijd geen lid van ben, houd ik het maar op ‘zullie’.

Lund was gisteren even het centrum van in elk geval het kerkelijke nieuws: de nieuwe aartsbisschop (die traditiegetrouw zetelt in Uppsala) is namelijk niemand minder dan Antje Jackelén, die momenteel nog onaarts-bisschoppelijk regeert over het bisdom van Lund. Grootste nieuws hieraan is natuurlijk dat Jackelén een vrouw is. En hoewel de Zweedse Kerk net als de PKN in rap tempo emancipeert – er worden momenteel meer vrouwen priester dan mannen, na de eerste vrouwelijke bisschop in de jaren 90 volgden er al gauw een paar meer – was dit toch echt nog een mijlpaal. Niet tot ieders genoegen overigens, al is het aantal leden dat zich tegen vrouwelijke priesters keert niet zo groot meer.

Problematischer bleken Jackelens liberale theologische opvattingen. Nadat ze recentelijk in een interview zei dat men het verhaal van Jezus’ maagdelijke geboorte op meerdere manieren kan opvatten, brak onrust uit onder de conservatieve vleugel van de SK. Een toekomstig aartsbisschop die niet meer in Jezus als zoon van God (maar gewoon van Jozef) gelooft – dit was toch wel de druppel. Niet dat Jackelén dit zo precies gezegd had – en zelf ontkende ze ook het zo bedoeld te hebben – maar daar ging het inmiddels niet meer om. Als een uitspraak eenmaal op een verkeerde manier in de media is gekomen, dan krijg je die er nauwelijks meer uit. De RKK kan er over meepraten.

Hoe het ook zij, als bisschoploze Calvinist (“Huh, geen bisschoppen? Wie leidt jullie kerk dan?”) heb ik de hele commotie en de verkiezingen met interesse gevolgd. Dit leek mij dan ook een mooie aanleiding om eens eindelijk eens een blogje (of twee, drie) over de Kerk hier ter plaatse te schrijven - ik studeer tenslotte religiewetenschappen. Dat was ik al wel ietsje langer van plan, maar hoe langer ik hier rondloop, hoe meer ik het idee heb er nog redelijk weinig van te begrijpen. Onder voorbehoud van onzin, dus.

Om bij het begin te beginnen. Zweden is minstens zo seculier als Nederland, al mogen de cijfers anders zeggen: de Zweedse Kerk heeft namelijk 6,8 miljoen leden, ongeveer 70 procent van de bevolking. De reden? Tot 2000 was de Zweedse Kerk een staatskerk en werd je bij je geboorte automatisch lid, behalve als je ouders uitdrukkelijk zeiden dat ze dat niet wilden. Inmiddels loopt het percentage leden dus gestaag terug, maar alsnog kun je van een volkskerk spreken…tot een bepaalde hoogte. Veel mensen mogen dan het gebouw in hun dorp een warm hart toedragen en hun kind laten dopen, van die 6,8 miljoen leden zit hoogstens twee procent maandelijks een keer op zondag in de kerk.

Samengevat: in Nederland gaan we doorgaans niet meer naar heel veel verschillende kerken. In Zweden gaan ze sinds de secularisatie niet meer naar een bepaalde kerk. Snapt u het subtiele verschil?

Volgende editie: wat is een Lutheraan?